پروتئین ها مهم ترین درشت مغذی ها برای بدنسازان و ورزشکاران میباشند و باید از منابع باکیفیت تامین شوند تا بدن رشد سریع و مناسبی را داشته باشید پروتیئن ها به طور طبیعی از دو منبع گیاهی و حیوانی تامین میشوند که در این مقاله از مجله از نسل آهن قصد داریم تا تفاوت این دو گروه از پروتئین ها را بررسی کنیم .
پروتئین گیاهی چیست ؟
پروتئین گیاهی تازگیها شهرت زیادی پیدا کرده و دلیل خوبی نیز پشت این شهرت وجود دارد. افرادی که فعالیت بدنی بیشتری دارند، ترجیح میدهند رژیمهای غذاییشان گیاهی باشد و بابت این انتخابشان، امتیازاتی هم نصیب خودشان میکنند. پروتئین گیاهی، خالصتر بوده و بدون مواد شیمیایی است و با این عنوان بازار را به دست گرفته است.
قبل از اینکه نوع خاصی از پروتئین را تعریف کنیم، اول باید بدانیم پروتئین چیست. پروتئینها مولکولهای بزرگی هستند که از زنجیرههای بلند اسید آمینه تشکیل شدهاند. اسیدها آمینه غیر از اینکه واحدهای سازندهی پروتئین هستند، مسئول چیدمان عملکردهایی چون تکرار DNA، حرکت مولکولها و تسریع واکنشهای متابولیسمی میباشند. پروتئینها بر اساس ترتیب و تسلسل اسیدهای آمینهشان، با هم متفاوتند.
پروتئینها در تغذیهی ما مهماند و از آنجایی که نمیتوانیم تمام اسید آمینههای ضروری برای زندهماندن را تولید کنیم، باید مقداری از آنها را از طریق تعذیه دریافت کنیم. ۹ اسید آمینهی ضروری وجود دارد که بدن نمیتواند خودش آنها را تولید کند و درست همین جاست که نقش پروتئین در تغذیه جلوه میکند. پروتئینهای حیوانی مانند گوشت قرمز، ماکیان، ماهی، شیر، تخممرغ، و پنیر حاوی تمام اسیدهای آمینهی ضروری بوده و پروتئینهای کاملی محسوب میشوند.
یک منبع ناکامل پروتئینی، منبعی است که در یک یا چند اسید آمینهی ضروری کمبود داشته باشد. مثلاً برخی از پروتئینهای گیاهی معمولاً متیونین، تریپتوفان، لیزین و ایزولوسین کمی دارند. پروتئینهای مکمل، ۲ یا چند پروتئین ناکامل هستند که با هم مقادیر کافی و کاملی از تمام اسید آمینههای ضروری را تولید میکنند. مثلاً هم برنج و هم لوبیا، در اسیدهای آمینهی خاصی کمبود دارند اما اگر باهم ترکیب شوند، کامل به حساب میآیند.
بادام، برنج، سویا، نخود سبز ،کلم بروکلی ،اسفناج، کره بادام زمینی ، جو ،جوانه گندم، لوبیا و عدس آواکادو و سایر منابع پروتئین گیاهی، همگی حاوی اسید آمینههای با کیفیت هستند. همانطور که پیشتر گفته شد، برخی از پروتئینهای گیاهی، از نظر اسید آمینههای خاصی ناکامل هستند اما اگر با غذاهای متنوع و سالمی ترکیب شوند، مثلاً سایر منابع پروتئینی، میتوانند قوی و کامل باشند. پروتئینهای گیاهی، فواید بسیار زیاد دیگری هم دارند که بعداً در موردشان صحبت خواهیم کرد.
اینکه به پروتئینهای گیاهی، ناکامل میگوییم دلیل نمیشود لزوماً هیچ گونه اسید آمینهی ضروری نداشته باشند، بلکه فقط انواع خاصی از اسیدهای آمینه در آنها کمتر است. بنابراین وقتی شما تغذیهی متعادلی از تمام انواع داشته باشید، پروتئینهای گیاهی میخورید که از نظر اسید آمینههای ضروری بدنتان فوقالعاده هستند.
فواید پروتئین های گیاهی
یک رژیم غذایی سرشار از پروتئینهای گیاهی، در مقایسه با پروتئینهای حیوانی و کربوهیدراتها، فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ کاهش وزن بدن، کاهش فشار خون و کاهش میزان کلسترول. پروتئین گیاهی همچنین میتواند ریسک بیماریهای قلبی را کم کند و میزان قند خون را تثبیت نماید.
اگر هدفتان کاهش وزن است، پروتئین گیاهی میتواند به شما احساس سیری طولانیتر بدهد و کمک کند تا میزان انرژیتان را تثبیت کنید، بنابراین کمتر گرسنه شده و سوزاندن چربی برایتان کمی آسانتر میشود. منابع پروتئین گیاهی حاوی مواد مغذی مهمی هستند مانند ترکیبات ضد التهابی، ویتامینهای ضروری، مواد معدنی، فیبر و فیتونوترینتهایی که بدون کالری اضافی، برای سلامت مفیدند.
پروتئینهای گیاهی دوام بیشتری دارند و کمتر روی محیط تأثیر میگذارند، هزینهی کلی تولیدشان کمتر بوده و نسبت به تولید گوشت، آلودگی کمتری برای اتمسفر دارند. در نهایت اینکه، برچسب ناکامل بودن برای پروتئین گیاهی، کاملاً از رونق افتاده است.
نیازی نیست شما تمام اسیدهای آمینهی ضروری بدنتان را به یکباره بدست آورید. با پیروی از اصل پروتئینهای مکمل، میتوانید از مصرف منابع متنوع غذایی بهره برده و تمام اسیدهای آمینهی ضرروری بدنتان را تامین کنید.
پروتئین حیوانی
همانطور که گفته شد، پروتئین حیوانی فواید زیادی دارند و حذف آنها ار رژیم غذایی یک بدنساز تقریبا غیر ممکن میباشد،اسیدهای آمینهی کامل همراه با دارا بودن مواد مغذی مهم مانند گروه ویتامینهای ب و آهن. اما نقاط ضعفی هم وجود دارد که باید در ارتباط با سلامت و کنترل وزن آنها را مدنظر داشت.
اما توجه داشته باشید که یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین حیوانی شاید خطراتی داشته باشد. گوشت ممکن است هورمونها، آنتی بیوتیکها، باکتریها و انگلهایی داشته باشد که مضر هستند. اسید آراشیدونیک، یک نوع اسید چرب است که در غلظتهای گوناگون در تمام گوشتها وجود دارد و گفته میشود، علت بیماریهای پیشالتهابی است. پروتئین حیوانی، هضم سختتری دارد که میتواند به کبد فشار وارد کند. بیشتر پروتئینهای حیوانی هنگام پخته شدن در معرض حرارت زیاد قرار میگیرند و این میتواند ماهیت پروتئین را تغییر دهد و از کیفیت آن بکاهد.
اگر از علاقهمندان گوشتهای فرآوری شده هستید باید بسیار مراقب مصرف نمک و میزان نیترات آن باشید. به گوشتهای فرآوری شده مقادیر زیادی نمک افزوده میشود تا در مدت زمان طولانی، طعم و ماندگاری آن حفظ شود. نیترات هم ترکیبی نگهدارنده است که منجر به رشد تومورهای سرطانی میگردد. همچنین برای تهیه پروتئین های حیوانی هزینه های بیسار بیشتری را نیز متحمل خواهید شد.
پروتئین گیاهی یا حیوانی مصرف کنیم ؟
هنگامی که غذا خورده می شود و پروتئین و آمینو اسیدها شکسته می شود. پروتئین ها و آمینو اسیدها تقریباً برای هر فرآیند متابولیسمی در بدن مورد استفاده قرار می گیرند. با این وجود پروتئین های مختلف انواع آمینو اسیدهای متفاوت را در خود دارند.
۹ آمینو اسید ضروری وجود دارد که بدن باید آنها را از برنامه غذایی دریافت کند چرا که بدن نمی تواند این آمینو اسیدهای ضروری را خود تولید کند.
همان طور که در بالا گفتیم غذاهای حیوانی تمام آمینو اسیدهای ضروری را تامین می کنند به همین دلیل به غذاهای حیوانی پروتئین کامل و به غذاهای گیاهی پروتئین ناکامل گفته می شود. پروتئین های حیوانی حاوی تمام آمینو اسیدهای ضروری را دارند اما گیاهی نه.
اگر شما تنها پروتئین گیاهی مصرف می کنید، بسیار مهم است که تنوع غذایی داشته باشید، تا بتوانید تمام آمینو اسیدها را دریافت کنید. برای مثال، غلات آمینو اسید لیزین محدودی دارند. حبوبات مقدار لیزین بالاتری دارند اما حاوی متیونین و سیستئین کمی هستند.
فقط پروتئین گیاهی چطور؟
می توانید تنها پروتئین گیاهی مصرف کنید و باز هم تمام آمینو اسید های ضروری را نیز به بدن برسانید. برای انجام این کار، و باید به طور کامل با انواع آمینو های منابع گیاهی اشنا شوید و برنامه ریزی دقیقی داشته باشید و عده های متنوع مصرف کنید.، وعده هایی نظیر: غلات، آجیل ها، دانه ها، حبوبات، و سویا را شامل می شود.
در واقع سویا و غلات سبوس دار، به عنوان پروتئین های گیاهی با کیفیت قلمداد می شوند، چون حاوی مقادیر بالایی آمینو اسید های ضروری هستند. افرادی که تنها غذاهای گیاهی مصرف می کنند تا زمانی که بتوانند غذاهای متنوع مصرف کنند می توانند تمام آمینو اسید های ضروری را به بدنشان برسانند.
هر دو را مصرف کنید
هر دو پروتئین گیاهی و حیوانی می توانند در یک برنامه غذایی سالم جا داشته باشند. پروتیئن های گیاهی ممکن است دارای دیگر مواد مغذی مانند فیبر و آنتی اکسیدان باشند و پروتئین های حیوانی نیز حاوی ویتامین ها و مواد معدنی هستند، اما چربی بیشتر و فیبر کمتر دارند. پس بدنسازان برای اینکه بتوانند رشد عضلانی خود را توسعه دهند و آمینو اسید های ضروری و پروتئین مورد نیاز بدن خود را تامین کنند هم باید ازمنابع گیاهی پروتئین و هم منابع حیوانی آن با نسبت معقول و باتوجه به نیاز های بدن خود استفاده کنند .